بخشهای مختلف شبکه آبرسانی آب شرب

بخشهای مختلف یک شبکه آبرسانی با توجه به منابع آبی و محیط متغیرند ولی عموماً شامل بخشهای زیر می باشند.

1- منبع یا منابع آبی.

2- خطوط جمع آوری.

3- ایستگاه‌های پمپاژ.

4- خطوط انتقال.         

5- مخازن.

6- شبکه توزیع

 

منبع یا منابع آبی

منابع آبی ممکن است شامل رودخانه‌ها، دریاچه‌های آب شیرین، آبهای پشت سدها و یا چاه‌ها باشد. برای سهولت انتقال آب حتی الامکان سعی می‌شود منابع آبی از بالا دست محل مصرف تامین شوند.

برای مصارف آب شرب از منابع آبی که از نظر بهداشتی و سنگینی آب مورد تایید قرار می‌گیرند استفاده می‌شود و برای مصارف کشاورزی نیز از منابع آبی مشابه با محدودیت کمتر از نظر بهداشتی و همچنین از آبهای تصفیه شده فاضلاب استفاده می‌شود.

 

خطوط جمع آوری

خطوط جمع آوری یعنی خطوط لوله لازم برای انتقال آب چاه ها به یک مخزن یا خط لوله واحد که بیشتر در مواردی الزامی است که آب از چاه ها تامین شده باشد.

 

ایستگاه های پمپاژ

 برای انتقال آبهای زیر سطحی بر روی هر چاه پمپی نصب می‌گردد و همچنین برای انتقال آب از چاه‌ها یا منابع آبی سطحی به نقاط بالاتر در طول مسیر پمپهائی تعبیه می‌گردد تا آب را به نقاط مورد نظر منتقل کند. نکته مهم اینکه هیچگاه آب مستقیماً از ایستگاه های پمپاژ وارد خطوط بهره برداری نمی شود, بلکه قبل از آن با وارد شدن به مخازنی در بالادست تعدیل فشار شده و سپس وارد خطوط شبکه توزیع می شوند.

 

خطوط انتقال

خط لوله‌هائی با اقطار بزرگتر هستند که آبهای جمع آوری شده چاه‌ها و یا منابع سطحی را به تصفیه خانه‌ها و مخازن منتقل می‌کنند.

مخازن.

آبهای جمع آوری شده قبل از وارد شدن به شبکه توزیع در مخازن جمع آوری شده و سپس وارد شبکه توزیع می‌گردند. مخازن دارای انواع مختلفی می‌باشند که تعدادی از انواع آنها عبارتند از

1- مخازن بتنی زمینی.

2- مخازن بتنی هوائی.

3- مخازن فلزی هوائی.           

4- مخازن هوائی فروسیمان.

 

1-    مخازن بتنی زمینی

این نوع از مخازن بیشترین مورد ساخت و استفاده در میان انواع مخازن را دارا می‌باشند و امکان ساخت آنها تا بالاترین حجم ممکن و لازم میسر است. یک مخزن بتنی با استفاده از بتن مسلح به آرماتور ساخته می‌شود، به این ترتیب که کف و دیواره‌های مخزن پس از آرماتور بندی با میلگردهای مناسب فولادی، بتن ریزی شده و در صورت لزوم پایه‌های بتننی مسلح نیز در داخل مخزن تعبیه می‌شود و سپس سقف آن با استفاده از دالهای بتنی پیش ساخته و مسلح پوشانده شده و یا به صورت ثابت آرماتوربندی شده و بتن ریزی می‌گردد. این نوع از مخازن معمولاً در مناطقی بالاتر از محدوده مصرف ساخته می‌شوند. 

 

2-    مخازن بتنی هوائی.

     این نوع از مخزن با سیستمی مشابه مخازن بتنی زمینی ساخته می‌شود با این تفاوت که در زیر آن پایه‌هائی مناسب با استفاده از بتن مسلح ساخته می‌شوند و مخزن بر روی این پایه‌ها ساخته می‌شود. از این نوع از مخازن معمولا در حجمهای پائین تر و برای آبرسانی به روستاها و یا شهرکهای کوچک که در مناطق مسطح قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود. چرا که ساخت این نوع از مخازن با حجم بالا هزینه زیادی را صرف می‌کند.

 

3-    مخازن فلزی هوائی

     این نوع از مخازن  بیشتر در روستاهای کوچک و مجتمعهای صنعتی مورد مصرف دارند و همانگونه که از نام آنها پیداست به وسیله ورقهای فلزی و معمولاً به شکل استوانه ساخته می‌شوند که در زیر آنها پایه‌های فلزی مناسبی تعبیه می‌شود و ارتفاع آنها را در حد لزوم تامین می‌کند. این نوع از مخازن معمولاً کوچکتر از انواع بتنی هستند و به علت خوردگی سریع فلز در مجاورت آب و هوای بیرون عمر کوتاهی در مقایسه با انواع بتنی داشته و به همین دلیل کمتر ساخته‌ می‌شوند.

 

4-    مخازن هوائی فروسیمان

     این نوع از مخازن ظاهری شبیه مخازن فلزی دارند و در همان سایزها ساخته می‌شوند مزیت این نوع از مخازن به انواع فلزی مقاومت بیشتر آنها در برابر خوردگی و عوامل محیطی است سیستم ساخت آنها به این صورت است که ابتدا برای ساخت پایه‌های آن لوله‌هائی از جنس آزبست و یا فولاد را به صورت عمودی در روی زمین تعبیه کرده و داخل آنها را از بتن پر می‌کنند. البته ممکن است پایه‌ها را با بتن مصلح نیز بسازند برای ساخت مخزن توری فلزی را بر روی اسکلت استوانه‌ای کشیده و بر روی آن به تناوب مخلوط رقیق بتن می‌پاشند تا قطر دلخواه را به دست آورند. این  طریقه ساخت مخزنی تقریباً بتنی را به وجود می‌آورد که نسبت به انواع دیگر دارای  وزن کمتری می‌باشد. این نوع از مخازن نیز مانند مخازن فلزی در مناطق مسطح و برای روستاهای کم جمعیت و وضعیتهای مشابه استفاده می‌گردند.

 

 

شبکه توزیع

شبکه توزیع خطوط لوله‌ای هستند که آبهای گند زدائی شده و آماده بهره‌برداری را به منازل و محلهای مصرف می‌رسانند در گذشته بیشتر، شبکه‌های توزیع به صورت درختی طراحی و اجرا می‌شدند یعنی از محل مخزن با قطری بالا شروع شده و در داخل کوچه‌ها به حداقل قطر رسیده و کور می‌شدند. ولی امروزه برای بهره برداری مساوی برای تمام مصرف کننده‌ها، شبکه‌های توزیع به صورت حلقوی اجرا می‌شوند یعنی تمامی کوچه‌ها و انتهای خطوط را به هم مرتبط می‌کنند. مزیت این سیستم نسبت به سیستم درختی این است که فشار در قسمتهای برابر شبکه مساوی  بوده و  تمامی  قسمتهای شبکه به صورت برابر مورد بهره‌برداری  قرارمی‌گیرند.