لوله‌های آزبست
لوله‌های آزبست از سیمان، ماسه و الیافی معدنی به نام آزبست (پنبه نسوز) ساخته می‌شوند. این نوع لوله به علت قیمت تمام شده پائین در سالهای گذشته بیشترین مورد مصرف را در شبکه های آبرسانی داشته است .
لوله‌های آزبست در برابر فشار داخلی و خارجی و همچنین ضربه آسیب پذیر بوده و دارای خاصیت رسوب پذیری نسبتاً بالائی می‌باشند ولی در برابر عوامل شیمیائی و خوردگی بسیار مقاومند. همچین به علت وجود سیمان در این نوع از لوله در مجاورت آب بر مقاومت و استحکام آن افزوده شده و به همان نسبت در برابر آفتاب و خشکی هوا از مقاومت و استحکام آن کم می‌شود.
برای ساخت این نوع لوله الیاف پنبه نسوز و سیمان با نسبتی مشخص دور استوانه‌ای پیچیده شده و قالبگیری می‌شوند و سپس به طولهای مساوی برش خورده و دوطرف آن از خارج با قطرهائی دقیقاً برابر تراش می‌خورند در دو سر لوله که تراش خورده‌اند دو سطح شیبدار به وسیله تراش به وجود می‌آید. پس از این مراحل لوله‌ها را برای مدتی داخل استخرهای آب قرار می‌دهند تا سیمان آن مقاومت کافی پیدا کند. در انواعی از این نوع لوله پس از این مراحل لوله‌ها را داخل قیر مذاب غرق می‌کنند تا لایه نازکی قیر روی لوله‌ها را پوشش دهد. این لایه خاصیب آبخوره و رسوب پذیری لوله را کم می‌کند. لوله‌های آزبست در3 کلاس D,C,B تولید می‌گردند فشار کار لوله‌های کلاس B 6 اتمسفر لوله کلاسC 9 اتمسفر و کلاس D 12 اتمسفر است و فشار تست آنها 50% بیش از این مقادیر می‌باشد یعنی هر کلاس از این لوله‌ها بایستی تحمل یک و نیم برابر فشار کاری خود در زیر فشار تست را داشته باشند.
طول لوله‌های آذبست معمولاٌ 5 متر است ولی در بعضی از انواع آن درصدی از لوله‌ها را به طولهای 20 یا 40 سانتیمتر کمتر تولید می‌کنند.
لوله‌های آزبست به وسیله قطعاتی به نام مانشون که از جنس خود لوله می‌باشد به یکدیگر وصل می‌شوند. طول مانشونها نسبت به سایز لوله بین 14 تا 40 سانتیمتر می‌باشد. در داخل مانشونها شیارهایی تراشیده می‌شود که در هنگام نصب در داخل آنها لاستیکهای آب‌بند و ترمز قرار می‌گیرند. مانشونها عموماً حالت مادگی دارند و سر لوله‌ها از دو طرف با فشار داخل آنها قرار گرفته و به این ترتیب لاستیکهای آب بند به حالت متراکم بین قسمت خارجی تراش لوله و قسمت داخلی شیار مانشون قرار می‌گیرند.این لاستیکهای متراکم عمل آب‌بندی را در لوله‌ها انجام می‌دهند. لاستیک یا لاستیکهای ترمز در قسمت وسط مانشن و در بین دوسر دو لوله قرار می‌گیرند. کار واشرهای ترمز جلوگیری از وارد شدن ضربه به سر لوله‌ها در هنگام نصب و همچنین نگهداشتن مانشون در محل مناسب بر روی تراش لوله و جلوگیری از حرکت آن در حین و پس از نصب می‌باشد.
برای کار‌گذاری و نصب لوله‌های آزبست و جا زدن آنها از صابون مایع ویا لغزنده‌هائی مشابه استفاده می‌گردد به این صورت که پس از تمیز کردن شیار داخل مانشون و تراش فابریک سر لوله و کار گذاشتن لاستیکهای آب بند و ترمز در داخل مانشون سطح لاستیک آب بند و سطح خارجی قسمت شیب دار سر لوله و قسمتی از سطح تراش فابریک را به ماده لغزنده آغشته کرده و سپس مانشون را با اهرم یا هر وسیله دیگری با فشار به سر لوله جا زده و پس از آن لوله بعدی را به همین ترتیب با فشار داخل مانشون جا می‌زنیم.
اتصال لوله آزبست به شیر آلات و اتصالات دیگر به وسیله اسپیکات فلنچ انجام می‌شود. اسپیکات فلنچ قطعه‌ای چدنی یا فولادی می‌باشد که یک سر آن دقیقاً به شکل و قطر سر لوله آزبست ساخته شده. این قسمت مانند سر لوله داخل مانشن شده و آب‌بند می‌شود. سر دیگر فلنچ اسپیکات به صورت فلنچ ساخته شده است و به فلنچِ شیر و یا اتصالات دیگر نصب می‌شود. البته در بسیاری از مواقع برای لوله‌های آزبست از سه راهیها و زانوئی‌های سر ساده که سر آنها به شکل اسپیکات ساخته می‌شود استفاده می‌گردد.
در محل اتصالات ممکن است احتیاج به لوله‌ای کمتر از طول استاندارد باشد که در این صورت قسمتی از یک لوله برش خورده و سر آن به اندازه تراش فابریک تراش می‌خورد. برای برش و تراش لوله می‌توان از دستگاهای تراش ثابت یا دستگاه فرز با صفحه برش سنگ استفاده کرد البته سایزهای پائینتر با اره نیز قابل برش می‌باشند. برای تراش سر لوله در سایزهای کمتر از 400 میلیمتر از دستگاهی دستی به نام پرمیت تراش نیزاستفاده می‌شود ولی برای تراش سایزهای بالاتربه علت سنگین شدن قطعات دستگاه نمی‌توان از این دستگاه استفاده کرد.
